Gdy tylko wylądujesz na nowej planecie po raz pierwszy, zostanisz powitany przez troskliwego nieznajomego, który zwróci się do Ciebie z uprzejmą propozycją asystowania Ci przez chwilę podczas pierwszych lotów i pokazać Ci, jak grać w tę grę. Ta seria misji typu samouczek jest idealna dla osób nowych w grze Escape Velocity lub dla graczy, którzy potrzebują szybkiego przypomnienia zasad tej gry. Ale doświadczeni gracze w Escape Velocity mogą zdecydować zrezygnować z pomocy obcego i po prostu ruszyć do przodu i rozpocząć grę właściwą.
Graj wystarczająco długo i daj się wciągnąć nieuchronnie do wielu misternie zmieniających się wątków, które tworzą historię gry Escape Velocity. Chociaż można wybrać pozostanie poza główną fabułą gry, to jednak w ten sposób stracisz zapewne najlepszą jej część, ponieważ zaczynasz jako po prostu nieznany pilot w rozległym wszechświecie z wieloma możliwościami postępowania, jakie masz do dyspozycji.
Opracowany przez Ambrosia oprogramowanie Escape Velocity pozostawia Cię dokładnie w środku szybko rosnącej galaktyki. Zdolność do gry w jakikolwiek sposób zechcesz zawsze była mocną stroną serii Escape Velocity i ta cecha tutaj też jest prawdziwa. Czy jesteś fanem Hana Solo? Wtedy możesz stać się inteligentnym przemytnikiem. Czy jesteś fanem Marco Polo? Wtedy będzie przedsiębiorcą, kupując tanio i sprzedając drogo liczne towary, które napędzają galaktyczny handel. Masz średnią passę? Bądź piratem i zaskoczyć wszystkie tych wielkie, niezgrabne frachtowce, pozbawiając je ich ładunków, a możesz także przechwycić ich własne. Prawie zawsze jest w grze dowolna liczba zadań, które można wykonać. Inne postaci w grze gotowe są zatrudnić Cię do przeprowadzenia różnych zleceń. Naprawdę można wszystko zrobić w dowolny sposób itp. Nie ma żadnego nacisku, aby podążać utartą ścieżką i stylem gry. W przeciwieństwie do większości takich gier, nie wchodzisz w grę jako krzyżowiec, nie musisz uratować Wszechświata. Nie musisz podążać ustaloną ścieżką. Jesteś po prostu zupełnym anonimem, pilotem w rozległym Wszechświecie z wieloma możliwościami określonymi przed Toba. Gra posiada sześć głównych wątków, z których każdy wyklucza się wzajemnie i może potencjalnie zmienić strukturę galaktyki, przesuwając równowagę sił z jednej strony do drugiej. W trakcie gry można zetknąć się z różnymi frakcjami rządowymi w ramach znanej przestrzeni, każda z nich ciągnie sznurki polityki po swojemu, niektóre zaangażowane są w totalną wojnę, aby zdobyć sobie przewagę nad rywalami. W środku tej rywalizacji i zamieszania, trzeba zdecydować, kogo chcesz wspierać lub pozostać neutralnym.
Oprócz dużych wątków, istnieje wiele zadań pobocznych oraz mniejszych misji. W sumie jest tu całkiem poważne odejście od koncepcji w poprzednich grach, ponieważ gra teraz obejmuje wiele misji dla swoich użytkowników.
